Dit keer interviewde de Schaakridder Rob Spaans, auteur van de Reisgids voor Schaakliefhebbers. Rob plaatst op de website en Facebookpagina van de Schaakgids regelmatig nieuwe schaakbezienswaardigheden. Lees hieronder zijn antwoorden op de vragen van de Schaakridder.
1. Wanneer kreeg je je eerste schaaklessen en van wie?
De regels van het schaakspel heb ik geleerd van mijn vader toen ik een jaar of acht was. Pas in mijn tienerjaren ben ik me wat meer gaan bezighouden met het schaken, onder meer in een schaakclubje op de middelbare school dat uit een man of zes bestond. Het zou nog tot mijn 28e duren voordat ik lid werd van een echte schaakclub. Dat was schaakgezelschap Staunton in Groningen.
2. Bij welke schaakclub ben je actief lid?
Na een verhuizing naar Alkmaar werd ik lid van de Alkmaarse schaakverenigingen 0-0-0 en V.V.V., en later De Waagtoren, ontstaan uit een fusie van onder meer die twee clubs. Een nieuwe verhuizing bracht me in Heerhugowaard en dat heeft ervoor gezorgd dat ik nu lid ben bij schaakvereniging Heerhugowaard.
3. Hoe kwam je op het idee om een Reisgids voor Schaakliefhebbers te publiceren?
In mijn periode bij Staunton maakte ik het Jubileumtoernooi 1996 mee. Het was 50 jaar geleden dat het legendarische Staunton Wereldschaaktoernooi had plaatsgevonden. Zeven van de twintig deelnemers uit 1946 waren nog in leven en kwamen in 1996 opnieuw naar Groningen: Smyslov, Najdorf, Szábo, Yanofsky, Denker, Guimard en Christoffel.
De geschiedenis van dat toernooi uit 1946, de aanwezigheid van de veteranen en hun verhalen vond ik fascinerend. Sindsdien ben ik minstens zo geïnteresseerd in de cultuur van het schaakspel als in het spel zelf. Als gevolg daarvan ging ik op jacht naar boeken over de historie van het schaakspel, boeken met en over mooie schaakspellen, boeken over schaken in de kunst, schaakromans en wat er nog meer zij aan schaakboeken waarin de techniek van het schaken buiten beschouwing blijft.
Veel van het in die boeken beschreven schaakculturele erfgoed is te bewonderen in musea, kerken en kastelen. Het lag dus voor de hand dat ik die schaakmotieven ook ging bezoeken en vastleggen. Niet alleen met een foto, maar liefst ook met het verhaal er achter. Het was zo leuk om die schaakmotieven met hun achterliggende verhalen te ontdekken dat ik bedacht dat het zonde zou zijn als die verhalen weer in vergetelheid zouden geraken. Daarom heb ik de resultaten van meer dan tien jaar reizen langs schaakcultureel erfgoed vastgelegd in de Reisgids voor Schaakliefhebbers.
4. Wat vind je zelf het mooiste stukje schaakcultureel erfgoed wat je bent tegengekomen?
Lekkere vraag, Martin! Of ik even wil kiezen tussen bijvoorbeeld de Lewis schaakstukken, het schaakschilderij van Lucas van Leyden en het beeld van de schakende Prins Maurits in IJzendijke. Mag ik in plaats daarvan vertellen wat een van de meest curieuze schaakmotieven is die ik heb gevonden? In de Dom in Aken staat een kansel en op die kansel zijn meer dan duizend jaar geleden schaakstukken bevestigd. Ze zijn nauwelijks herkenbaar als schaakstukken, omdat ze als versiering her en der op die kansel zijn aangebracht en omdat ze die typisch Arabische abstracte vormgeving hebben meegekregen. Pas bij mijn vijfde bezoek aan Aken en zijn Dom slaagde ik erin die schaakstukken als zodanig te herkennen.
5. Naast schaakliefhebber ben je ook nog secretaris van de Motiefgroep Schaken. Vertel er eens wat meer over en heeft het ook een website?
De Motiefgroep Schaken is een vereniging van en voor mensen die het leuk vinden om allerlei zaken met een schaakmotief te verzamelen. Deze vereniging is in 1984 opgericht. Toen lag de nadruk op postzegels met schaakmotief, maar inmiddels bestrijkt dat een veel breder gebied aan schaakmotieven. Denk daarbij aan boeken, strips, films, schaakspellen, posters, prenten, kaarten, handtekeningen, medailles, enzovoorts, enzovoorts. Zesmaal per jaar krijgen de circa 140 leden het verenigingsblad De Schaakkoerier thuisgestuurd en tweemaal per jaar hebben we een bijeenkomst ergens in het land. Het lidmaatschap bedraagt 17,50 per jaar. Op www.euwe.nl kan je meer informatie vinden.
6. Kunnen schaakliefhebbers een aanvulling doen wat nog niet in je boek staat? Hoe moeten ze dit aanmelden en heb je hier ook een site voor?
Inmiddels heb ik zeker honderd aanvullingen ontvangen. Het is hartstikke leuk dat lezers van het boek zelf ook op zoek gaan naar nieuwe schaakmotieven en die informatie met foto’s doorgeven. Op https://sites.google.com/view/scacchis-reisgids is de nieuwe oogst tot op heden te bekijken. Een voorwaarde voor vermelding op de website is wél dat de persoon die het schaakmotief aanlevert, dat ook met eigen ogen heeft gezien. Zoals ik ook alle schaakmotieven in de Reisgids voor Schaakliefhebbers met eigen ogen heb gezien.
7. Geef je ook lezingen over schaakcultureel erfgoed? En hoe ben je te boeken?
‘Boeken’ klinkt wel erg professioneel. Lezingen geven is niet mijn professie, maar ik heb inmiddels wel een paar keer zo’n lezing verzorgd. Je kan altijd contact met me opnemen via robspaans64@gmail.com en dan zien of dat tot iets leidt.
8. Zijn er meer boeken verschenen die over schaakcultureel erfgoed gaan?
Dat zou ik wel denken! Er zijn heel veel boeken over schaakspellen, schaken in de kunst, schaakgeschiedenis, schaken in de literatuur, schaakpoëzie en zo meer. Het concept van de Reisgids voor Schaakliefhebbers is bijna, maar niet helemaal uniek. Er is namelijk in 2014 een Italiaans boek verschenen over de schaakbezienswaardigheden in Italië. Op dat moment was ik overigens al een aantal jaren met dit project bezig, dus het is niet zo dat ik het idee aan dat boek heb ontleend.
9. Wanneer komt je Reisgids voor Schaakliefhebbers Deel 2 uit?
Het is niet geheel uitgesloten dat er ooit een vervolg komt, maar de eerstkomende jaren beperk ik me voor wat betreft de Reisgids voor Schaakliefhebbers tot updates op de website. Er komt enorm veel en tijdrovend uitzoekwerk bij kijken en daar komt bij dat ik met een aantal andere projecten bezig ben. Zo hoop ik aan het eind van dit jaar een Anekdotengids uit te brengen voor Schaakliefhebbers uit te brengen.
Foto: Martin van Driel
Eindredactie: Anthony van Driel
Laat een reactie achter